2025’in İlk Güneş Tutulması Bu Hafta Sonu Gerçekleşecek: Türkiye'den Görülemeyecek Ama 814 Milyon Kişi Tanık Olacak
29 Mart 2025 Cumartesi günü gerçekleşecek parçalı güneş tutulması, bazı bölgelerden izlenebilecek olsa da Türkiye'den gözlemlenemeyecek.
Güneş tutulması, halk arasında bilinenin aksine tehlikeli bir doğa olayı değildir. Ancak tutulma sırasında Güneş'e doğrudan bakmak, kalıcı göz hasarına neden olabilir. Bu yüzden tutulmayı izleyecek olanların mutlaka özel koruyucu tutulma gözlüğü kullanmaları gerekir.
Gözlük kullanılmadan dürbün, teleskop ya da çıplak gözle Güneş’e bakmak retina yanıklarına ve kalıcı görme kaybına yol açabilir.
Türkiye’de izlenemese de, tutulma birçok uluslararası kurum tarafından canlı yayınlarla paylaşılacak. Güvenli gözlem için bu yayınlar tercih edilebilir.
Güneş Tutulması Nedir?
Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş'in arasına girmesiyle Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını kısmen veya tamamen engellemesi olayıdır. Tutulmalar tam, parçalı (kısmi) ve halkalı olmak üzere üçe ayrılır. 29 Mart'taki olay, parçalı (kısmi) bir güneş tutulmasıdır.
Tutulma Nerelerden İzlenebilecek?
29 Mart 2025’teki parçalı tutulma:
Avrupa’nın bazı bölgelerinden,
Asya’nın kuzeyinden,
Kuzey ve Batı Afrika’dan,
Kuzey Amerika’nın çoğundan,
Güney Amerika’nın kuzeyinden,
Atlantik Okyanusu’ndan ve
Arktik bölgelerden izlenebilecek.
Toplamda 814 milyon kişinin bu gökyüzü olayını gözlemleme şansı olacak.
Tutulma Ne Kadar Sürecek?
Parçalı güneş tutulması yaklaşık 3 saat 53 dakika sürecek. Ancak bu sürenin tamamı yalnızca belirli bölgelerde izlenebilecek. Diğer yerlerde tutulma süresi daha kısa olabilir.
Türkiye’den Görülebilecek mi?
Maalesef hayır. Bu tutulma Türkiye’den izlenemeyecek. Ancak NASA ve çeşitli gözlemevleri, tutulmayı canlı yayınla internet üzerinden sunacak.
Güneş Tutulunca Ne Olur?
Güneş tutulması sırasında gökyüzü kararmaya başlar, sıcaklık kısa süreliğine düşebilir. Doğa sessizleşir; hayvanlar bu geçici karanlığı gece sanarak davranış değişiklikleri gösterebilir. Tam güneş tutulmalarında, kısa bir süreliğine yıldızlar bile görülebilir.
Güneş Tutulması Neden Olur?
Ay, yörüngesinde hareket ederken zaman zaman Dünya ile Güneş arasına girer. Eğer bu geçiş, Dünya’nın Güneş’i gördüğü bölgeden bakıldığında Ay’ın Güneş’i örtmesine neden oluyorsa, bu bir güneş tutulmasıdır. Ay’ın gölgesi Dünya’nın üzerine düşer.
Güneş Tutulması Ne Zamanlar Olur?
Güneş tutulmaları sadece yeni ay evresinde meydana gelir. Ancak her yeni ayda tutulma yaşanmaz. Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın yörüngesiyle tam hizalı olmadığından bu gökyüzü olayları yıl içinde birkaç kez gerçekleşir.
2025 yılında en az iki güneş tutulması bekleniyor. İlki 29 Mart’ta, ikincisi ise Eylül ayında gerçekleşecek.
İnançlara Göre Güneş Tutulması
Güneş tutulmaları, tarih boyunca pek çok kültürde farklı anlamlara gelmiştir:
Eski Çin'de tutulmalar, kötü olayların habercisi sayılmış ve ejderhaların Güneş’i yediğine inanılmıştır.
İslam kültüründe tutulmalar, Allah’ın kudretinin bir göstergesi olarak görülmüş ve bu sırada özel dualar okunmuştur (Küsuf namazı).
İskandinav mitolojisinde ise dev bir kurt olan Skoll’un Güneş’i yutmaya çalıştığına inanılırdı.
Bugün ise bilimsel açıklamaları sayesinde güneş tutulmaları heyecan verici gök olayları olarak karşılanmakta, özellikle astrofotoğrafçılar ve astronomi meraklıları için önemli bir gözlem fırsatı olarak değerlendirilmektedir.
📌 Not: Eğer tutulmanın gözlemlenebileceği bir ülkedeyseniz, Güneş’e doğrudan bakmamak için özel tutulma gözlükleri kullanmanız gerektiğini unutmayın. Uygun filtreler olmadan yapılan gözlemler kalıcı göz hasarlarına neden olabilir.
