İstanbul'da Hava Kirliliği Yaşam Süresini Kısaltıyor

Son yıllarda İstanbul'da artan hava kirliliği, çevreye ve insan sağlığına ciddi zararlar veriyor. Uzmanlara göre hava kirliliği, yalnızca solunum ve dolaşım sistemine zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda ruh sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler yaratıyor. Yapılan araştırmalar, İstanbul’un hava kirliliğine bağlı ölümler açısından en riskli şehirlerden biri olduğunu ortaya koyuyor.

Hava Kirliliği Ciddi Sağlık Sorunlarına Yol Açıyor

Kadıköy Florence Nightingale Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Filiz Koşar, İstanbul'da hava kalitesinin "orta" seviyede olduğunu ancak bu düzeyin özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalar için sağlık açısından risk teşkil ettiğini belirtti.

Temiz Hava Hakkı Platformu'nun (THHP) "Kara Rapor 2024"ü ve diğer bilimsel kaynaklara göre, Türkiye genelinde hava kirliliği Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) belirlediği güvenli limitlerin çok üzerinde seyrediyor. Bu durum, halk sağlığı üzerinde önemli olumsuz etkiler yaratıyor.

Hava Kirliliği Nedeniyle Binlerce Kişi Hayatını Kaybediyor

Geçtiğimiz yıl Türkiye'de hava kirliliğiyle ilişkilendirilen 68 bin 440 ölüm gerçekleşirken, İstanbul’da tahminen 8 bin 357 kişi hava kirliliğine bağlı nedenlerden dolayı hayatını kaybetti.

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Filiz Koşar, hava kirliliğinin özellikle solunum ve dolaşım sistemleriüzerinde ciddi sağlık problemlerine neden olduğunu belirterek şu uyarılarda bulundu:

• Astım, bronşit ve KOAH hastalarının şikayetleri hava kirliliği nedeniyle artıyor.
• Çocuklarda astım gelişme riski yükselirken, mevcut hastalarda atakların sıklığı artıyor.
• Bağışıklık sistemi zayıfladığı için zatürre ve solunum yolu enfeksiyonlarına yatkınlık artıyor.
• Hava kirliliği, kalp krizi, felç ve yüksek tansiyon riskini artırıyor.
• Nörolojik fonksiyonları etkileyerek Alzheimer gibi hastalıklara neden olabilir.

Özellikle gelişim sürecindeki çocuklar, hava kirliliğine karşı daha savunmasız. Akciğer gelişimini olumsuz etkileyen hava kirliliği, solunum yolu enfeksiyonlarını artırırken, yaşlı bireylerde bağışıklık sistemi zayıfladığı için enfeksiyonlar ve kronik hastalıklar daha sık görülüyor.

Yaşam Süresini 2-3 Yıl Kısaltıyor

Hava kirliliğinin insan ömrünü ortalama 2-3 yıl kısalttığını belirten Koşar, bu etkinin sigara kullanımı ve alkol tüketimi gibi sağlık risklerinden daha ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.

Hava Kalitesi İndeksi’ni (HKİ) düzenli takip etmenin önemine dikkat çeken Koşar, şu tavsiyelerde bulundu:

• Trafiğin yoğun olduğu sabah ve akşam saatlerinde dışarıda bulunmaktan kaçının.
• Kirliliğin yüksek olduğu günlerde açık havada egzersiz yapmayın.
• Spor yapmak için hava kirliliğinin düşük olduğu saatleri tercih edin.
• Ana yollar ve trafik yoğunluğu olan alanlardan uzak durun.
• C ve E vitamini açısından zengin besinler tüketerek hava kirliliğinin vücutta yarattığı oksidatif stresi azaltın.
• Bol su tüketerek toksinlerin atılmasını sağlayın.

Koşar ayrıca, maskelerin yalnızca partikül maddelere karşı etkili olduğunu ancak ozon ve karbonmonoksit gibi gazlara karşı yeterli koruma sağlamadığını belirtti.

Hava Kirliliği Ruh Sağlığını da Tehdit Ediyor

Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mustafa Nuray Namlı, hava kirliliğinin yalnızca fiziksel sağlığı değil, ruh sağlığını da olumsuz etkilediğini belirtti.

Son araştırmalara göre hava kirliliği, depresyon, anksiyete, stres ve bilişsel işlevlerde bozulmaya neden olabiliyor. Özellikle ince partikül maddeler, azot dioksit ve karbon monoksit gibi kirleticiler, beyin kimyasında değişiklikler yaratarak ruh sağlığını bozabilir.

Hava kirliliğinin psikolojik etkilerinden korunmak için:

• Düzenli egzersiz yapın ve sağlıklı beslenmeye özen gösterin.
• Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleriyle stresle başa çıkın.
• Dışarıda vakit geçirme sürelerinizi kirliliğin düşük olduğu saatlere göre ayarlayın.

NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikoloğu Sena Kalaz ise, hava kirliliğinin bireylerde sosyal izolasyonu artırabileceğine ve yalnızlık hissini pekiştirebileceğine dikkat çekti.

Kalaz, hava kirliliği nedeniyle açık havada zaman geçirme imkanının kısıtlanmasının insanların sosyal hayatını ve psikolojik iyi oluşunu olumsuz etkileyebileceğini vurguladı.

Hava Kirliliği ve Kanser Riski

Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Nilüfer Aykaç, DSÖ'nün 2013 yılında dış ortam hava kirliliğini "kesin kanserojen" olarak sınıflandırdığını hatırlattı.

Hava kirliliği en çok beş yaş altı çocukları, hamileleri, kronik hastaları ve yaşlıları etkiliyor.

Ayrıca, hava kirliliği diyabet, kalp yetmezliği, inme ve Alzheimer gibi birçok hastalığın oluşma riskini artırıyor.

Öneriler:

• Kapalı alanların havalandırılmasına dikkat edin.
• Hava kirliliğinin yüksek olduğu günlerde dışarı çıkmamaya özen gösterin.
• Dış ortam kirliliğini azaltmak için toplu taşımayı tercih edin.

Sonuç: Hava Kirliliği Önlenebilir Bir Tehdit!

Hava kirliliği, yalnızca çevresel bir sorun değil, insan sağlığını ciddi şekilde tehdit eden bir halk sağlığı krizidir.Uzmanlar, yeşil alanların artırılması, sanayi bölgelerinin denetlenmesi ve hava kalitesinin iyileştirilmesi için daha sıkı önlemler alınması gerektiğini belirtiyor.