Yalova CHP Milletvekili Tahsin Becan’dan Yeni Kanun Teklifi
Yalova CHP Milletvekili Tahsin Becan, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’unda Değişiklik Yapılmasına Dair bir kanun teklifi sundu. Teklifte, belediyelerin büyük projeler için aldıkları kredilerden elde ettikleri gelirin %1 oranında kalkınma ajanslarına aktarılması uygulamasının, Anayasa Mahkemesi’nin 14/3/2024 tarihli kararı ile iptal edilmesinin ardından ortaya çıkan hukuki boşluğu gidermek amacıyla verildiği ifade edilmiştir. Bu düzenleme, belediyelerin finansal kaynaklarının kısıtlanmasının sistematik bir şekilde gerçekleştirildiğini gösteriyor.
Belediyelere Yapılan Müdahale ve Hukuki Boşluklar
Tahsin Becan, kanun teklifinin gerekçesinde, belediyelerin her türlü borçlanma yoluyla elde ettikleri gelirlerin, özellikle büyük projeler için aldıkları kredilerden belirli bir kısmının kalkınma ajanslarına aktarılmasının hukuki olarak sorunlu olduğunu belirtti. Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar doğrultusunda iptal edilen bu düzenlemenin yerel yönetimler üzerinde olumsuz etkiler yarattığına dikkat çeken Becan, söz konusu düzenlemenin halkın hizmet almasını zorlaştıracağını savundu.
Becan, “Bu düzenleme, belediyelerin kredi bulmasını zorlaştıracaktır. Belediye borçlanma yoluyla kaynak sağlarken, maliyetler artacak ve bu durum, kredi veren kuruluşların risk algısını artıracaktır,” diyerek, bu tür uygulamaların yerel yönetimlerin özerkliğine de zarar verdiğini vurguladı. Bu kararın, belediyelerin finansman bulabilmesini engelleyen bir adım olduğunu ifade etti.
İktidarın Belediyelere Yönelik Sistematik Sıkıntılar Bindirmesi
Becan, iktidarın yerel seçimlerde kaybettiği belediyelere yönelik sistematik bir şekilde gelir kısıtlaması uyguladığını belirterek, şunları söyledi:
“Nitekim iktidarın yerel seçimlerde kaybettiği belediye sayısı dikkate alındığında, sistematik şekilde belediyelerin gelirlerini kısıtlama, yetkilerini daraltma, finansman bulmalarını zorlaştırma ve böylece halka hizmet etmelerini engelleme politikaları gütmeye başlamıştır.” Becan, bu tür bir uygulamanın, belediyelerin kendi bölgelerine hizmet götürme kapasitelerini zayıflatacağına dikkat çekti.
Ayrıca, belediyelerin mali özerkliklerinin zedelenmesiyle birlikte, yerel yönetimlerin genel bütçeden pay ayrılmaması nedeniyle kendi kaynaklarını yaratmaya yöneldiklerini belirten Becan, bu sürecin sonunda belediyelerin borçlanmaya yönelmek zorunda kaldığını ifade etti. Bu durumun, yerel yönetimlerin sağlıklı bir şekilde yönetilmesini engellediğini kaydetti.
Anayasa Mahkemesi’nin Bağlayıcı Kararı ve İptal Edilen Düzenleme
Becan, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği iptal kararının bağlayıcı olduğunu vurgulayarak, söz konusu düzenlemenin iptal edilmesinin ardından yapılan hukuki değişikliklerin yerel yönetimler açısından daha verimli ve adil bir hale getirilmesi gerektiğini savundu. Anayasa Mahkemesi, 14/3/2024 tarihinde verdiği kararında, borçlanma tutarının ajansa aktarılacak payın matrahına dahil olup olmadığı konusunda belirsizliğe yol açan düzenlemeleri, keyfî uygulamaları engellemeyen bir düzenleme olarak değerlendirdi. Mahkeme, bu düzenlemenin yerel yönetimlerin mali özerklik ilkesine aykırı olduğuna karar verdi ve bu karara oybirliğiyle varıldığını belirtti.
Becan, bu karara saygı gösterilmesi gerektiğini ifade ederek, “Hukukun üstünlüğü ilkesine uygun olarak, söz konusu kanun düzenlemesinin eski haline getirilmesi ve Anayasa Mahkemesi kararına uygun olarak düzeltilmesi gerekmektedir,” dedi.
Belediyelerin Finansman Zorlukları ve İktidarın Siyasi Müdahaleleri
Tahsin Becan, Türkiye'de son yıllarda birçok belediye başkanı ve personeline karşı açılan hukuki soruşturmaların büyük kısmının, hukuki temelden yoksun ve siyasi amaçlarla yapıldığını belirtti. Bu müdahalelerin, belediye yönetimlerinin çalışmalarını engellediğini ve yerel halkın hizmet almasını zorlaştırdığını ifade etti. Becan, bu tür uygulamaların, yerel yönetimlerin yetkilerini daraltarak, halkın gereksinimlerini karşılamakta zorluklar yaşamasına neden olduğunu söyledi.
Pehlivanoğlu ve CHP'nin Endişeleri
Becan, ayrıca Pehlivanoğlu’nun açıklamalarını da dile getirerek, Türk milletinin yaşanan bu tür engellemelerden dolayı endişe duyduğunu belirtti. Pehlivanoğlu, Türk halkı için endişe duyduklarını ifade ederken, mevcut ekonomik ve hukuki uygulamalar ile yerel yönetimlerin sorunlarının daha da derinleştiğini vurguladı.
'Belediyelere Yönelik Müdahalelerin Kaldırılması Gerekir'
Sonuç olarak, Tahsin Becan, iktidarın belediyeler üzerinde uyguladığı sistematik müdahalelerin, yerel yönetimlerin halkla daha güçlü bağlar kurmasını engellediğini ve bu tür düzenlemelerin tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti. Belediyelerin kendi bölgelerine hizmet vermek için kullandıkları finansman kaynaklarının kısıtlanması, halkın bu hizmetlerden mahrum kalmasına neden olacaktır. Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karara uygun şekilde, yerel yönetimlerin mali özerkliğini ihlal etmeyen ve halkın hizmet alma hakkını güvence altına alan bir düzenleme yapılması gerektiği vurgulandı.
