Bilim Dünyasından Şaşırtan Keşif: Zona ve Demans Arasındaki Bağlantı
Stanford Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, yaşlanmanın en büyük korkularından biri olan demansa karşı şaşırtıcı bir savunma hattı keşfetti: zona aşısı. Demans teşhisi almamış 71 ila 88 yaş arasındaki yaklaşık 280 bin yetişkinin sağlık kayıtları 7 yıl boyunca detaylı şekilde incelendi.
Araştırma sonuçlarına göre, zona aşısı olan bireylerin demansa yakalanma riski olmayanlara kıyasla yüzde 20 oranında daha düşük. Bulgular, tıp dünyasında yeni bir önleyici yaklaşımın kapısını araladı.
Zona Nedir ve Demansla Ne İlgisi Var?
Zona, suçiçeği virüsünün (varicella-zoster) yıllar sonra yeniden aktifleşmesiyle ortaya çıkan, sinirleri etkileyen ve genellikle ağrılı döküntülere yol açan bir viral enfeksiyondur. Beyinle doğrudan bağlantılı olmasa da bağışıklık sistemi ve sinir hücreleri üzerindeki etkileri nedeniyle nörolojik sonuçlara yol açabileceği düşünülüyor.
Stanford’un çalışması da bu hipotezi destekler nitelikte: Bağışıklık sistemini zona virüsüne karşı güçlendiren aşının, beyin fonksiyonlarını dolaylı yoldan koruyor olabileceği öne sürüldü.
Aşı Kadınlarda Daha Koruyucu
Araştırmanın dikkat çeken bir diğer sonucu da, aşının kadınlarda erkeklere göre daha etkili olduğunun ortaya çıkması oldu. “Zostavax” isimli zona aşısını düzenli aralıklarla yaptıran kadınların, demans riskinde belirgin bir azalma görüldü.
Uzmanlar, hormonal farklılıkların ve bağışıklık yanıtındaki cinsiyet temelli değişimlerin bu farkta etkili olabileceğini belirtiyor.
Aşı Demansa Karşı Yeni Bir Kalkan mı?
Bulgular, henüz neden-sonuç ilişkisi kuracak düzeyde olmasa da bilim insanlarını heyecanlandırmış durumda. "Nature" dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, zona aşısının dolaylı yollarla beyin sağlığını koruma potansiyeli bulunuyor.
Araştırmacılar, bu konuda daha fazla randomize ve uzun dönemli klinik araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurgulasa da, şimdilik yaşlı bireylerin zona aşısını ihmal etmemeleri gerektiği konusunda hemfikir.
